3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady; III. Następnie nabyto takie dzieła, jak: „Polonia" J. Styki i „Śluby Jana Kazimierza" J. Matejki, w 1904 r. na jubileuszowej wystawie „Towarzystwa Miłośników Sztuki" w Krakowie zakupiono trzy obrazy, wśród których znalazł się obraz E. Okunia „Filistrzy" W 1906 r. została zakupiona ze zbiorów zmarłego Matkowskiego praca A Analiza dynamiczna rynku aukcyjnego dzieł sztuki w Polsce w latach 1989-2007 . Dzieła sztuki, w znaczeniu . Zeszyty Naukowe Akademii Eko nomicznej w Krakowie „Pr ace z zakresu analizy. Tadeusz Kantor (ur. 6 kwietnia 1915 w Wielopolu Skrzyńskim, zm. 8 grudnia 1990 w Krakowie) – polski malarz i reżyser, scenograf, teoretyk sztuki; w latach 1942–1944 kierował konspiracyjnym Teatrem Niezależnym, od 1955 teatrem Cricot 2, w którym do 1975 wystawił adaptacje dramatów Stanisława Ignacego Witkiewicza, następnie własne 4 i 5 listopada w Pałacu Sztuki w Krakowie odbędzie się szósta edycja Targów Artystów i Designerów „Nówka Sztuka”. Będzie to dwudniowe święto miłośników plakatu, grafiki Juliusz Fortunat Kossak herbu Kos (ur. 29 października 1824 w Nowym Wiśniczu, zm. 3 lutego 1899 w Krakowie) – polski malarz, rysownik i ilustrator. Specjalizował się w malarstwie historycznym i batalistycznym, ulubionym tematem jego obrazów były konie. Malował małoformatowe dzieła głównie techniką akwarelową. XQYrpCQ. Wakacje w Krakowie? Tętniące życiem restauracje, kafejki pełne ludzi, majestatyczna architktura, wspaniałe zabytki, ekscytujące nocne życie… upewnij się, że dodasz krakowskie muzea do tej listy! Nie przewracaj jeszcze oczami - uwierz, że naprawdę warto je odwiedzić! :) Przygotowałam dla ciebie krótką listę muzeów, ale weź pod uwagę, że Kraków ma dużo więcej do zaoferowania. W tym artykule znajdziesz: listę muzeów, które warto odwiedzić praktyczne informacje przydatne w planowaniu wycieczki inspirujące zdjęcia odwiedzających No to lecimy! Przegląd krakowskich muzeów Jeśli jesteś koneserem sztuki lub miłośnikiem historii, możesz odwiedzić te bardziej konwencjonalne muzea i ciesz oczy, patrząc na zachwycające dzieła sztuki. Ale załóżmy, że nim nie jesteś… Nie ma problemu! Lubisz samoloty albo tramwaje? Od dawna fascynują cię witraże? Interesują cię… ubezpieczenia? (Tak, dobrze przeczytałeś!) Przebieraj i wybieraj - możliwości się nie kończą. Chodź ze mną, oprowadzę cię! Muzea sztuki w Krakowie Muzeum Narodowe w Krakowie - główny gmach Strona internetowa Bilet wstępu Adres: 3 maja 1 Powstałe w 1897 roku, Muzeum Narodowe jest pierwszorzędną instytucją dla wszystkich fanów wyrafinowanej sztuki. Obecnie muzeum gromadzi zarówno współczesne jak i dawne wystawy, które przedstawiają sztukę w różnych formach, stworzoną za pomocą różnych technik i mającą początki w różnych epokach. Odwiedzając to muzeum musisz również zobaczyć prace Stanisława Wyspiańskiego - naczelnego krakowskiego arysty. Porada: W sklepie z pamiątkami znajdziesz niesamowite książki, które mogą być oryginalną pamiątką po wizycie w Krakowie. Niektóre z nich naprawdę przykuwają uwagę, głównie z powodu genialnych fotografii. Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku Strona internetowa Bilet wstępu Adres: Rynek Główny 3 Muzeum znajduje się w Sukiennicach i jest filią Muzeum Narodowego. Skupia się na sztuce polskiej z XIX wieku. Tutaj znajdziesz niezwykłe prace Matejki, Malczewskiego, Gierymskiego, Grottgera, Siemiradzkiego i wielu innych artystów. Wystawa jest podzielona na cztery pomieszczenia, z których każde jest naprawdę wyjątkowe. Zdecydowanie warto zobaczyć! Porada: Obok, na tarasie znajduje się kawiarnia z niesamowitym widokiem. Dom Jana Matejki Strona internetowa Bilet wstępu Adres: Floriańska 14 Czy wiesz, że jeden z najznakomitszych polskich malarzy mieszkał kiedyś w samym sercu Krakowa? Dziś miejsce jego zamieszkania jest kolejną filią Muzeum Narodowego, w której można zobaczyć około 6000 eksponatów. Wliczają się w nie pamiątki po artyście i jego rodzinie, takie jak: listy, fotografie, malowidła i książki. Muzeum pokazuje nie tylko nieznane aspekty życia i twórczości Matejki, ale również jego imponującą kolekcję rękodzieła, materiałów i artykułów militarnych. Pracownia i Muzeum Witrażu Strona internetowa Adres: Aleja Zygmunta Krasińskiego 23 Samo muzeum jest stosunkowo nowe, ale jest połączone z pracownią, która funkcjonuje od 1902 roku (najstarsza pracownia witrażu w Polsce). Niewiele ludzi wie o tym muzeum, więc można cieszyć się tam cichą i spokojną atmosferą. Odwiedzając muzeum masz szansę zobaczyć artystów przy pracy, tworzących swoje niezwykłe dzieła. Zwiedzanie jest pełne praktycznych informacji dotyczących procesu tworzenia witraży. Jest wiele powodów, dla których warto zwiedzić to muzeum, ale najlepszy jest interaktywny charakter zwiedzania - możesz pytać, dotykać, przyglądać się, to nie tylko chodzenie od eksponatu A do eksponatu B. Porada: Na stronie internetowej muzeum możesz pobrać mapę, która zaprowadzi cię do najpiękniejszych witraży w Krakowie. Warto je zobaczyć, jeśli jesteś ich fanem. Zapierające dech w piersiach! //źródło: Kraków Nasze Miasto MOCAK - Muzeum Sztuki Współczesnej Strona internetowa Adres: Lipowa 4 Zostało otwarte w 2011 roku. Jego imponująca kolekcja współczesnych dzieł sztuki jest bez przerwy wzbogacana niezwykłymi czasowymi wystawami - szczerze polecam sprawdzić, co nowego jest tam teraz! Muzeum zajęło tylko kilka lat, żeby stać się bardzo ważnym kulturalnym ośrodkiem w Polsce. Szczególnie chętnie odwiedzają je młodzi, ponieważ dużo eksponatów przedstawia współczesne problemy świata i społeczeństwa. Są one poruszające i skłaniają do myślenia. Jeśli to cię kręci, odwiedź MOCAK! Muzea przyjazne dzieciom Podziemia Rynku Strona internetowa Adres: Rynek Główny 1 Jeśli masz jeszcze trochę siły i jesteś w nastroju na więcej po odwiedzeniu Sukiennic, po prostu zejdź schodami na dół i zobacz Podziemne Muzeum. Jest ono częścią Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i jest poświęcone archeologicznym i architektonicznym znaleziskom. Wystawa stała pokazuje życie mieszkańców Krakowa od XIII do XVIII wieku. Muzeum jest świetnym miejscem do odwiedzenia z dziećmi, bo jest nowoczesne, interaktywne i dobrze się w nim czują ludzie w każdym wieku! Historyczne muzea w Krakowie Fabryka Oskara Schindlera Strona internetowa Bilet wstępu lub Wycieczka prywatna z przewodnikiem Adres: Lipowa 4 Zaraz obok MOCAK-u znajdziesz to niezwykłe miejsce. Siedzibą muzeum jest dawna, sławna Fabryka Emalii Oskara Schindlera. W środku usłyszysz trudną i straszną historię polskich Żydów i Krakowa pod niemiecką okupacją. Interaktywne, ale nie dla dzieci, pięknie położone, ale bardzo deprymujące - Fabryki nie da się łatwo zapomnieć i dlatego jest jednym z najchętniej odwiedzanych muzeów w Krakowie. Niezwykle zaaranżowane wystawy na pewno przeniosą cię w czasie. To nie tylko przedmioty za szkłem, to dużo, dużo więcej! Porada: Jeśli nie jesteś zaznajomiony z historią Oskara Schindlera, obejrzyj “Listę Schindlera” Stevena Spielberga, film oparty na faktach. Jeśli chcesz lepiej wszystko zrozumieć, polecam zwiedzanie z przewodnikiem, ale jeśli tego nie chcesz, możesz po prostu kupić bilet i zwiedzać samemu. Chcesz głębiej poznać historię krakowskich Żydów? Zaopatrz się w kartę krakowską, która zawiera wejście do Fabryki Schindlera, Apteki pod Orłem i Starą Synagogę. Dzięki niej poznasz dogłebnie historię Krakowa! Apteka pod Orłem (Plac Bohaterów Getta 18) gromadzi pamiątki po Holokauście i Tadeuszu Pankiewiczu - jedynym Polaku żyjącym w krakowskim getcie, właścicielu owej fabryki, Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata i człowieku, który poświęcił życie pomagając innym. Stara Synagoga (Szeroka 24) jest najstarszą stojącą synagogą w Polsce (zbudowana w XV wieku!) i jednym z najważniejszych żydowskich zabytków. Muzeum Galicja Strona internetowa Bilet wstępu Adres: Dajwór 18 Muzeum mieści się w dawnej dzielnicy żydowskiej Krakowa - Kazimierzu. Sam budynek był kiedyś żydowską fabryką. Misją muzeum jest uświadomienie ludziom, co zniszczył Holokaust oraz pozostawienie pamięci o kulturze żydowskiej we współczesnej Polsce. Wystawa stała jest poświęcona żydowskiej działalności, a te czasowe są różne i poruszają różnorodne tematy. Muzeum PRL-u Strona internetowa Adres: Os. Centrum E-1 Polska Rzeczpospolita Ludowa to okres, który wyraźnie zaznaczył się w polskiej historii. Chociaż ówczesna sytuacja polityczna była trudna, PRL zmienił Polskę w tym stopniu, że nawet teraz widzi się tendencje do powrotu do tych czasów w modzie czy dekoracjach. Muzeum mieści się w Nowej Hucie, która była specjalnie utworzona dla pracowników w “niebieskich kołnierzykach”. Możesz tu oczekiwać wielu zdjęć i wystaw czasowych. Usłyszysz tu historię PRL-u, która pomoże ci zrozumieć zaplecze polityczne tych czasów. Jeśli cię to zainteresuje (a gwarantuję, że tak), polecam zwiedzanie z przewodnikiem, które dostarczy ci informacji w super interesujący sposób! Porada: Kiedy odwiedzisz muzeum, przejdź się również po Nowej Hucie. Zobaczysz jak bardzo różni się ona od reszty Krakowa poprzez swoją charakterystyczną architekturę! Niesamowicie klimatyczne! //źródło: Groupon Technologiczne muzea w Krakowie Muzeum Lotnictwa Polskiego Strona internetowa Bilet wstępu Adres: Jana Pawła 39 To muzeum jest jednym z najpopularniejszych w Krakowie. Mieści się na jednym z najstarszych wojskowych lotnisk w Europie. Najważniejsze eksponaty muzeum to stare samoloty, silniki i inne obiekty związane z polskim, europejskim i światowym lotnictwem. Muzeum posiada jedną z największych kolekcji historycznych samolotów w Europie. Doświadczenie wędrowania pomiędzy najważniejszymi maszynami w lotnictwie jest niesamowite i jeśli interesuje cię latanie, na pewno spodoba ci się to miejsce. Chodź, polataj z nami! Muzeum Inżynierii Miejskiej Strona internetowa Bilet wstępu Adres: św. Wawrzyńca 15 Kręci cię nauka? Trafiłeś we właściwe miesjce! Muzeum posiada stałe i czasowe wystawy, które przestawiają różne obiekty związane z technologią - od lodówek, przed drewniane rury, aż do samochodów. Niektóre z wystaw przeznaczone są specjalnie dla dzieci, więc jeśli podróżujesz z małych technikiem, musisz je odwiedzić! Porada: Jeśli szukasz czegoś, co spodoba się twoim dzieciom, odwiedź drugą filię muzeum - Ogród Doświadczeń Stanisława Lema (Aleja Pokoju 68). Szczerze, to moje ulubione miejsce z całej listy. To nie klasyczne muzeum, bo możesz w nim eksperymentować i odkrywać prawa fizyki w możliwie najbardziej zabawny sposób. Spróbuj sam! Do końca lipca w galerii Skende Shopping w Lublinie można bezpłatnie oglądać wystawę mebli Ikei zamienionych przez studentów projektowania wnętrz WSPiA w swego rodzaju regionalne dzieła sztuki. Wystawa „Ikea po lubelsku” wieńczy współpracę marki z Lublinem i Wyższą Szkołą Przedsiębiorczości i Administracji w ramach projektu pracowali na meblach z drugiej ręki, dostarczonych przez dział sprzedaży okazyjnej Circular Hub Ikei. W efekcie powstały swoiste dzieła sztuki ludowej, ozdobione tradycyjnymi regionalnymi wzorami. Wystawa prac mebli przygotowana została pod kierunkiem dr Małgorzaty Michalskiej-Nakoniecznej (Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji). Ekspozycję można oglądać bezpłatnie do końca lipca w Skende grupa studentów Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (opiekun: dr Sławomir Plewko) stworzyła film inspiracyjny z okazji 5-lecia Ikei ramach inicjowanej przez Miasto Lublin współpracy z marką powstały również:po cztery neony autorstwa studentki Wydziału Artystycznego UMCS w Lublinie, Miruny Gheordunescu;grafiki do aplikacji promującej ekologiczne rozwiązania w zakresie segregacji śmieci, autorstwa Darii Morgen;identyfikacja graficzna „Strefa psa” (projekt) dla firmy Skende;projekt tablicy informacyjnej „Inaczej” dla tejże powstał w ramach inicjatywy MatchTo inicjatywa stworzona w 2020 r. we współpracy z Urzędem Miasta Lublina. Jej celem jest spotkanie przedsiębiorców z ambitnymi studentami przy wspólnych projektach. Ma to być okazja do rozwinięcia skrzydeł przez młode, ambitne osoby. Dla przedsiębiorstw z kolei możliwość pracy z świeżymi, nieograniczonymi niczym umysłami studentów.– Miasto Lublin jako jeden z celów obecnej Strategii Lublin 2030 obrało wsparcie rozwoju kreatywności, innowacji i relacji pomiędzy ekosystemami gospodarczymi. Jedną z potrzeb, którym wychodzimy naprzeciw, jest rozwój współpracy pomiędzy rozpoczynającymi swoją drogę zawodową studentami kierunków kreatywnych w Lublinie a przedsiębiorstwami z naszego miasta. Celem inicjatywy Match jest wprowadzenie studentów na lokalny rynek pracy i zapoznanie ich z jego oczekiwaniami. Przedsiębiorcy dzięki temu również mają możliwość poznania przyszłych pracowników, współpracowników. Mogą też wzbogacić swoje firmy o nowe rozwiązania związane z promocją i reklamą – opowiada Jacek Jakubowski, Wydział Strategii i Przedsiębiorczości, UM Lublin. Charakterystyczną branżą przemysłów kultury jest działalność osób zajmują-cych się renowacją i konserwacją zabytków i dzieł sztuki. Kadry do pracy w tym zawodzie kształcą w Krakowie zarówno szkoły średnie, jak i szkoły wyższe. Wielu ekspertów uważa, że miasto, posiada najlepiej wykwalifikowaną w tym zakresie kadrę. Według danych WUS, w 2000 roku w Krakowie działało 157 firm deklarujących jako podstawową działalność konserwację/renowację zabyt-ków i dzieł sztuki. Do tej liczby należy jednak podejść bardzo ostrożnie. Usługi związane z konserwacją i renowacją zabytków świadczy także wiele firm działa-jących w sektorze budowlanym, których identyfikacja nie jest możliwa. Wśród wymienionych 157 firm 58 zajmowało się wyłącznie konserwacją dzieł sztuki, pozostałe to firmy specjalizujące się w renowacji budynków lub świadczące obydwa rodzaje usług. Większość firm zajmujących się konserwacją dzieł sztuki określało profil swojej działalności ogólnie – tzn. konserwacja dzieł sztuki, jedynie kilka wyraź-nie definiowało pole swoich zainteresowań: tkaniny, papier i skóra, obrazy, rzeźba, dewocjonalia kościelne, przedmioty użytkowe, meble. W grupie zajmu-jącej się renowacją i konserwacją budynków największymi podmiotami są: 120 Przedsiębiorstwo Rewaloryzacji Zabytków w Krakowie SA, Pracownie Kon-serwacji Zabytków Wawel sp. z oraz Zarząd Rewaloryzacji Zespołów Za-bytkowych Krakowa. Podobnie jak i w całym sektorze przemysłów kultury, w omawianej branży dominowały firmy zatrudniające do 5 osób, jedynie 15 z nich to firmy większe, zatrudniające od 6 do 20 osób, i 5, które deklarowały zatrudnienie w przedziale 21–100 osób (tab. 31). Największą firmą tej branży, zatrudniającą powyżej 251 osób, było Przedsiębiorstwo Rewaloryzacji Zabytków w Krakowie SA. Roz-drobnienie na rynku konserwacji dzieł sztuki jest zjawiskiem bardzo niekorzyst-nym, jako że towarzyszy mu spadek pozycji tych firm na rynku krajowym i zagranicznym35. Tabela 31 Struktura wielkości podmiotów działających w konserwacji zabytków Krakowa Przedział zatrudnienia Liczba podmiotów 1–5 osób 109 6–20 osób 12 21–100 osób 18 101–250 osób 0 Powyżej 251 osób 0 Ogółem 139 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych WUS Kraków, 2000. *** Przemysły kultury są ważną częścią krakowskiej bazy gospodarczej, przy-czyniają się do dywersyfikacji pełnionych przez miasto funkcji, znacząco uczestniczą w generowaniu nowych miejsc pracy. Opierając się na lokalnej kulturze, tradycjach miasta, bogatym środowisku artystycznym i kreatywności podnoszą rangę Krakowa jako ośrodka kultury. Szanse, jakie niesie ze sobą sektor przemysłów kultury, nie są jednak w Krakowie w pełni wykorzystane, choć miasto posiada wszelkie walory, aby w oparciu o ten sektor budować swo-ją przewagę konkurencyjną (tab. 32). Warto także podkreślić, że podejście do przemysłów kultury jako czynnika rozwoju gospodarczego pozwala na uzyskanie środków z funduszy struktural-nych UE, szczególnie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF) i Europejskiego Funduszu Socjalnego (FSE), przeznaczonych na wsparcie roz-woju gospodarczego regionów. Jest to szczególnie ważne z punktu widzenia akcesji Polski do UE36. Zaznaczyć należy, że rozwój przemysłów kultury dobrze wpisuje się we wstępną wersję Narodowego Planu Rozwoju Polski na lata 2004–2006, który jest podstawą ubiegania się o fundusze strukturalne. Zgodnie 35 J. Purchla, K. Broński, M. Murzyn, M. Smoleń, Przemysły kultury..., 36 Szersze odniesienie do tej problematyki w załączniku nr 1. 121 z zapisem w omawianym planie celem strategicznym Polski jest rozwijanie gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długotrwałego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia i osiągnięcie spójno-ści społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z UE na poziomie krajowym i re-gionalnym. Poza bezpośrednimi korzyściami ekonomicznymi, przemysły kultury wpły-wają także na charakter miasta – jego jakość, współtworzą atmosferę, kształtują wizerunek, zwiększają ofertę dóbr i usług kultury na rynku. Aspekty te są rów-nie ważne z punktu widzenia mieszkańców miasta. Tabela 32 Przemysły kultury Krakowa Silne strony Słabe strony Szanse Zagrożenia Przemysł książki • renomowane, elitarne wydaw-nictwa o ustalonej pozycji • rozdrobnienie rynku wydawni-czego • brak strategii i skutecznych działań służących tworzeniu pozytywnego klimatu do rozwo-ju tego rodzarozwo-ju działalności • uznanie przemysłów kultury przemysłem regionalnej szansy w strategii rozwoju wojewódz-twa małopolskiego • możliwość pozyskania w przyszłości na rozwój tej branży środków z funduszy strukturalnych • dominacja warszawskich do-mów wydawniczych • spadek znaczenia książki na rzecz nowych form przekazu, przede wszystkim Internetu Przemysł filmowy • wizerunek i atmosfera Krakowa jako ośrodka kultury • silne środowisko literackie, aktorskie i reżyserskie • istniejąca infrastruktura tech-niczna (np. studia produkcyjne) eduka-cyjnego do rozwoju przemysłu filmowego • brak strategii i skutecznych działań służących tworzeniu pozytywnego klimatu do rozwo-ju tego rodzarozwo-ju działalności • rosnący popyt na krajowe produkcje telewizyjne zgłaszany przez publiczne TV, jak i rozwi-jające się stacje komercyjne • wzrost zainteresowania Pola-ków krajowymi produkcjami • koncentracja mediów telewi-zyjnych w Warszawie • upartyjnienie KRRiTV, a co za tym idzie decyzji o przydziale koncesji • zdominowanie produkcji tele-wizyjnej i filmowej przez produ-centów z Warszawy 122 123 Media • obecność potentata krajowego na rynku radiowym – radia RMF FM, i związana z nim pozytywnego klimatu do rozwo-ju tego rodzarozwo-ju działalności Krakowa jako centrum medial-nego • zainteresowanie tą branżą kapitału zagranicznego • koncentracja firm medialnych w Warszawie Przemysł muzyczny • istniejąca infrastruktura – studia nagrań pozytywnego klimatu do rozwo-ju tego rodzarozwo-ju działalności artystyczne • zaplecze regionalne artystów i tradycji pozytywnego klimatu do rozwo-ju tego rodzarozwo-ju działalności 124 • duży popyt – Kraków jako centrum turystyczne • uznanie przemysłów kultury przemysłem regionalnej szansy w strategii rozwoju wojewódz-twa małopolskiego Małe przemysły kultury: sztuki sceniczne, handel sztuką, działalność gospodarcza arty-stów • tradycje miasta • renoma Krakowa jako stolicy kultury • pozycja Krakowa na arenie turystycznej Polski i Europy (turystyka kulturalna) • istniejąca infrastruktura • brak strategii i skutecznych działań służących tworzeniu pozytywnego klimatu do rozwo-ju tego rodzarozwo-ju działalności • uznanie przemysłów kultury przemysłem regionalnej szansy w strategii rozwoju wojewódz-twa małopolskiego Źródło: opracowanie własne. 124 6. WPŁYW SEKTORA KULTURY NA ATRAKCYJNOŚĆ W Publicznej Szkole Podstawowej nr 160 Zgromadzenia Sióstr Augustianek (ul. Skałeczna 10) średnie wyniki z egzaminu ósmoklasisty ukształtowały się na poziomie:język polski - 82 proc. (45 zdających)matematyka - 94 proc. (46 zdających)język angielski - 98 proc. (46 zdających) /CC BY-SA Muzeum Narodowe w Krakowie to najstarsze i największe polskie muzeum z przymiotnikiem „narodowe” w Narodowe w Krakowie to najstarsze i największe polskie muzeum z przymiotnikiem „narodowe” w nazwie. Początki jego istnienia sięgają 1879 roku. Pierwsze zbiory prezentowano w Sukiennicach. Dziś muzealna kolekcja liczy ponad 900 tysięcy eksponatów, które rocznie przyciągają nawet milion 1897 roku do użytku oddano odrestaurowane i gruntownie przebudowane krakowskie Sukiennice. Oficjalne otwarcie miało miejsce 5 października. Zbiegło się w czasie z obchodzonym jubileuszem pięćdziesięciolecia pracy twórczej Józefa Ignacego Kraszewskiego. Zorganizowane z rozmachem uroczystości zyskały niemal charakter ogólnopolskiej manifestacji patriotycznej i zgromadziły rodaków ze wszystkich zaborów. W odnowionych Sukiennicach odbył się bal, w którym uczestniczyło około dwóch tysięcy osób. W nastroju świętowania zrodził się pomysł utworzenia muzeum narodowego. Mówiono, że choć nie ma państwa, to jest naród, a Kraków – o bogatej przeszłości naznaczonej polskimi dziejami, ze wszystkimi swoimi pamiątkami, przez samego Kraszewskiego nazywany „relikwiarzem na piersiach Polski” – wydawał się najlepszym miejscem do zbudowania instytucji kulturalnej, która pomagałaby w utrzymaniu iskry patriotycznego podczas jubileuszowych uroczystości malarz Henryk Siemiradzki podarował mającemu powstać muzeum swój monumentalny obraz Pochodnie Nerona. Ten gest zyskał symboliczny wymiar i dał początek zbiorom Muzeum Narodowego. W kolejnych dniach inni wybitni artyści, zauważywszy dar Siemiradzkiego, również postanowili przekazać swoje dzieła. Pierwszymi ofiarodawcami byli między innymi Juliusz Kossak i Tadeusz takich podniosłych i symbolicznych okolicznościach 7 października 1897 roku uchwałą Rady Miasta Krakowa zostało powołane Muzeum Narodowe. Pierwszą siedzibą instytucji były Sukiennice, gdzie do dziś możemy oglądać Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku. Od czasów powstania muzeum doczekało się aż dwunastu oddziałów. Obecnie główną siedzibą jest Gmach Główny, zlokalizowany przy alei 3 Maja 1. Muzealne kolekcje kryją w sobie wiele perełek, które oglądane na żywo wywierają ogromne Pochodnie Nerona, Henryk Siemiradzki, 1876To numer 1. w księdze inwentarzowej Muzeum Narodowego w Krakowie. Od tego obrazu zaczęła się historia muzealnych zbiorów. Ogromne dzieło o wymiarach 385 × 704 cm przedstawia okrutne prześladowania pierwszych chrześcijan za czasów Nerona. W 64 roku cesarz oskarżył chrześcijan o wybuch wielkiego pożaru, który strawił znaczną część Rzymu. Zgodnie z przekazem Tacyta oskarżeni zostali schwytani i „okryci skórami dzikich zwierząt ginęli rozszarpywani przez psy albo przybici do krzyżów, albo przeznaczeni na pastwę płomieni i gdy zabrakło dnia, palili się, służąc za nocne pochodnie”.Scena namalowana przez Siemiradzkiego ukazuje moment oczekiwania Nerona na rozpalenie pochodni, do których przywiązano męczenników. Uderza kontrast między bezsilnymi, skrytymi w półmroku pojmanymi a bogato ubranymi arystokratami, rozłożonymi na marmurowej posadzce. Jednocześnie teatralna kompozycja zachwyca szczegółami i wielością Siemiradzki/domena publiczna „Pochodnie Nerona” to numer 1. w księdze inwentarzowej Muzeum Narodowego w Nerona nagrodzono złotym medalem na Wystawie Powszechnej w Paryżu w 1878 roku, co przyczyniło się do rozsławienia nazwiska malarza. Obraz pokazywano w wielu europejskich miastach. Najnowsze badania wykazały, że początkowo Siemiradzki chciał sprzedać płótno carowi Aleksandrowi II za 50 tysięcy rubli, jednak jego oferta została też: Wycieczka po Muzeum Narodowym w Warszawie. Tych dzieł nie możesz przegapić!2. Hołd pruski, Jan Matejko, 1879–1882Jana Matejki nikomu przedstawiać nie trzeba. Malarz przez całe życie był związany z Krakowem. Mimo że studiował na zagranicznych akademiach, zawsze wracał do rodzinnego miasta, w którym czuł się najlepiej. Zasłynął jako twórca obrazów historycznych, monumentalnych. Ogromną uwagę przykładał do szczegółów i dbałości o fakty. Można odnieść wrażenie, że analizowanie źródeł i pogłębianie wiedzy sprawiało mu tyle samo radości, co Muzeum Narodowym w Krakowie eksponowany jest między innymi Matejkowski Hołd pruski. Malarz rozpoczął pracę nad obrazem w Wigilię 1879 roku, dzieło ukończył trzy lata później. Wielkie płótno ukazuje hołd lenny złożony polskiemu królowi Zygmuntowi Staremu przez wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna. Wydarzenie miało miejsce 10 kwietnia 1525 roku. Samo malowidło wpisuje się w historiozoficzną wizję Matejki o dziejach narodu Matejko /domena publiczna W Muzeum Narodowym w Krakowie eksponowany jest między innymi Matejkowski „Hołd pruski”.Gdy patrzymy na obraz, potrzebujemy chwili, aby z zatłoczonej kompozycji wyodrębnić poszczególne postacie. Uwagę zwraca przede wszystkim centrum sceny. Umieszczono tam Zygmunta I Starego, odzianego w złotą szatę. Przed królem klęka Albrecht Hohenzollern w zbroi. Matejko przedstawił na płótnie około trzydziestu historycznych postaci, w tym Mikołaja Firleja, Bonę Sforzę czy Jadwigę Jagiellonkę. Szczególnie ważnym bohaterem jest Stańczyk o rysach samego Matejki. Sprawia wrażenie zamyślonego, a może zrezygnowanego, jakby przeczuwał nadejście okrutnej dla narodu polskiego przyszłości. Mimo tej subtelnej symboliki Hołd pruski miał przede wszystkim przypominać największe chwile świetności też: Matejko wielkim malarzem był. Życie i twórczość najsłynniejszego polskiego artysty3. Dziewczynka z chryzantemami, Olga Boznańska, 1894Po monumentalnych historycznych kompozycjach Siemiradzkiego i Matejki pozwólmy sobie na chwilę wytchnienia przy nostalgicznym obrazie Olgi Boznańskiej. Dziewczynka z chryzantemami to dzieło już ikoniczne polskiej malarki. Bez względu na to, jak długo na nie patrzymy, niezmiennie hipnotyzują nas czarne, przenikliwe oczy młodziutkiej bohaterki. To one w pierwszej kolejności przyciągają uwagę widza, a nie tytułowe chryzantemy, które dostrzega się dopiero po chwili. Białe kwiaty rozjaśniają spowity w szarościach obraz i podkreślają dziecięcą niewinność. Cała kompozycja ma jednak melancholijny nastrój, podszyty niepokojem i tajemnicą, którą zna tylko Boznańska /domena publiczna „Dziewczynka z chryzantemami” to ikoniczne dzieło Olgi BoznańskiejBoznańska zasłynęła dzięki swoim portretom, wyróżniającym się mocną psychologizacją uwiecznianych postaci i silnym ładunkiem emocjonalnym. Dziewczynkę z chryzantemami namalowała w wieku 29 lat, podczas pobytu w Monachium, gdzie kontynuowała swoją artystyczną edukację. Choć jako kobieta nie miała wstępu do Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, to mogła kształcić się w prywatnych pracowniach. W pracach Boznańskiej dostrzega się wpływy impresjonizmu, co widać szczególnie w sposobie kładzenia farby czy ruchach pędzla. Artystka jednak rozwinęła własny charakterystyczny styl, w którym nie brakuje ciemnej kolorystyki, określanej przez wielu mianem przygnębiającej. Niemal z każdego portretu Boznańskiej wyłania się nieokreślony smutek, tęsknota, czasami znużenie. I to właśnie ta szczególna melancholia tak nas przyciąga do dzieł Szał uniesień, Władysław Podkowiński, 1894Szał uniesień Władysława Podkowińskiego wywołał prawdziwy… szał wśród odbiorców. Płótno po raz pierwszy zaprezentowano 18 marca 1894 w warszawskiej Zachęcie. Była to wystawa jednego obrazu. Ogromny akt o wymiarach 310 × 275 cm, przedstawiający nagą, rudowłosą kobietę na oszalałym koniu, spotkał się z oburzeniem. Za skandaliczną uznano nagość bohaterki i jej bezwstydną wręcz pozę. Oberwało się również koniowi – za to, że sprawia wrażenie istoty demonicznej. Ale jak to bywa w przypadku kontrowersyjnych dzieł i wydarzeń, Szał uniesień szybko rozsławił Podkowińskiego. Niechlubną wystawę obejrzało kilkanaście tysięcy namalowania nagiej kobiety na rozszalałym koniu pojawił się w głowie artysty kilka lat wcześniej podczas pobytu w Paryżu. Według przyjaciela malarza, Stefana Laurysiewicza, wizja tej sceny „pochłaniała Podkowińskiego i odbierała mu spokój”. Powstanie obrazu poprzedziło wykonanie licznych szkiców. W ostatecznej wersji Podkowiński zredukował gamę kolorystyczną i ograniczył się do czerni, brązów i szarości, z których wyłaniają się plamy bieli i żółcieni. Sportretowaną kobietę malarz podobno darzył nieodwzajemnionym uczuciem. Plotki podsyciło wydarzenie, które miało miejsce pod koniec wystawy z Szałem Podkowiński /domena publiczna „Szał uniesień” Władysława Podkowińskiego wywołał prawdziwy… szał wśród 24 kwietnia 1894 roku Podkowiński wszedł do Zachęty, poprosił woźnego o drabinę, przystawił ją do obrazu, po czym zaczął rozcinać go nożem. Dwanaście z szesnastu ciosów zadał namalowanej kobiecie. Trudno stwierdzić, co konkretnie sprawiło, że malarz postanowił zniszczyć swoje dzieło. Może miało to coś wspólnego z nieodwzajemnioną miłością? A może pogarszający się stan zdrowia Podkowińskiego powodował takie impulsywne zachowania? Artysta chorował na gruźlicę i ignorował zalecenia lekarzy, według relacji trawiła go także „straszna choroba duszy”. Zmarł kilka miesięcy później, 5 stycznia 1895 roku. Jeszcze w tym samym roku Szał uniesień został odrestaurowany przez Witolda Urbańskiego, dzięki czemu do dziś możemy oglądać obraz w Muzeum Narodowym w też: Walter Keane i tajemnica wielkich oczu. Historia malarskiego oszustwa5. Czesząca się, Władysław Ślewiński, 1897Zmysłowy i subtelny – to najlepsze określenia oddające charakter obrazu Władysława Ślewińskiego Czesząca się. Widzimy półnagą kobietę, która siedzi na łóżku, jest odwrócona do nas bokiem. Pochyla głowę, aby rozczesać długie, miedziane włosy, których barwę podkreśla szmaragdowa kołdra. Na łóżku leży lusterko, jednak nie odbija się w nim twarz kobiety, a kogoś, kto ją uporczywie obserwuje – być może jest to ukryty autoportret samego Ślewiński/domena publiczna „Czesząca się” to jeden z tych obrazów, którym brakuje bogatej opowieści o okolicznościach powstania, ale nie brakuje fascynującego wiadomo, kogo dokładnie na swoim obrazie uwiecznił Ślewiński. Niektórzy widzieli w intrygującej postaci mityczną syrenę. Powszechnie uważa się, że modelką mogła być rosyjska malarka Eugenia Szewcowa, którą artysta poznał podczas pobytu w Paryżu, a która później została jego żoną. Ślewiński stworzył kilka portretów żony, ukazujących ją w codziennych, zwyczajnych się to jeden z tych obrazów, którym brakuje bogatej opowieści o okolicznościach powstania, ale nie brakuje fascynującego powabu. Przed takim dziełem staje się, aby napawać się jego pięknem i kunsztem wykonania. Zwróćmy uwagę na secesyjne w formie linie, widoczne szczególnie w sylwetce modelki, które podkreślają miękkość skóry i ciała. Czułe w wyrazie malowidło sprawia, że chcemy, aby sportretowana kobieta odwróciła głowę i spojrzała na J., Henryk Siemiradzki. Życie i twórczość, Wrocław W., Władysław Ślewiński, Kraków S., Malarze Młodej Polski, Kraków Mistrzowie malarstwa polskiego, Kraków M., Arcydzieła malarstwa polskiego, Warszawa M., Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, Kraków M., Władysław Podkowiński, Warszawa M., Jan Matejko wszystkim znany, Poznań 2016.

dzieła sztuki w krakowie